Waxaa sii xoogeysanaya carada ka dhalatay weerarkii lagu qaaday markab shidaal oo dalalka reer Galbeedka ay ku eedeynayaan Iiraan, inkastoo ay Tehran iska fogeysay mas’uuliyaddiisa.
Safiirro dhowr ah ayaa looga yeeray wasaaradaha Arrimaha Dibadda, halka ay isasoo tarayaan hanjabaadaha ku aaddan in jawaab laga bixin doono falkaas oo isbuucii las oo dhaafay ay diyaarad drone ah ku qarxisay markabka.
Britain, Mareykanka iyo Israa’iil ayaa si cad u sheegay in Iiraan ay ka dambeyso weerarkaas, inkastoo ay iska fogeeyeen madaxda dalkaas, waxayna wacad ku mareen in ay sameyn doonaan wax walba oo ay ku waxyeelleynayaan danaha Iiraan.
Maxaa dhacay?
Maalintii Khamiista, oo taariikhdu ay ku beegneyd 29-kii bishii July, Markabka oo lagu magacaabo MV Mercer Street, oo ah nooca saliidda qaada, wuxuu ku socday xeebta Cumaan isagoo kasoo shiraacday magaalada Dar Es Salaam ee dalka Tanzania kuna sii jeeday waddanka Imaaraadka Carabta.
Wuxuu istaagay dekedda Fujairah ee ku taalla gacanka Cumaan, si uu saliid kale u raro.
Markabkaas oo laga lahaa Liberia iyo Japan, wuxuu u shaqeynayay shirkad fadhigeedu yahay Israa’iil, oo lagu magacaabo Zodiac Maritime.
Xilli fiidnimo ah ayaa markabkii lagu weeraray bambooyin ay tuurtay diyaarad kuwa uusan duuliyaha saarneyn ah. Waxay ku qarxeen meel buundo agteeda ah, waxayna burburiyeen dhismeyaal la dagganaa.
Labo qof ayaa ku dhimatay – oo u kala dhashay Romania iyo Britain kuwaasoo labadaba ahaa ilaalo – kaddib markii dhacdada lagu sheegay qalabkii lagu xiriirayayna waxaa markabkii dhinaca xeebta u galiyay labo Markab oo ka mid ah maraakiibta dagaalka ee Mareykanka.
Sanadkan gudihiisa waxaa weerarro dhowr ah loo geystay maraakiibta xamuulka qaada ee Israa’iil, dhammaantoodna waxaa lagu eedeeyay Iiraan, inkastoo ay iska fogeysay.
Israa’iil ayaa sidoo kale la aaminsan yahay inay ka dabeyso qarax aan la garaneynin cidda fulisay oo lala beegsaday markab ay leeyihiin militariga Iiraan. Weerarkaas ayaa Isniintii ka dhacay Badda Cas.
Sida ay aaminsan yihiin Britain, Mareykanka iyo Israa’iil, weerarka markabkaas waxaa lagu fuliyay khalad ay sameeyeen sirdoonka dowladda Iiraan.
Isqabqabsiga wuxuu ka dhexeeyay Iiraan iyo Israa’iil, sidaas awgeed in la dilo muwaadin u dhashay Britain – oo xubin joogto ka ah Golaha Amaanka ee Qaramada Midoobay – wuxuu dhaliyay xiisad weyn oo dhinaca diblomaasiyadda ah.
Sirdoonka Iiraan ayaa la sheegaya in aysan ka fiirsanin howlgalkaas, sidoo kalena aysan iska hubinin cidda la socota markabka.
Ra’iisul Wasaaraha Britain, Boris Johnson, ayaa sheegay in Iiraan “ay la kulmi doonto cawaaqib xumada ka dhalata ficilladeeda” isagoo weerarkaas ka hadlayana wuxuu sheegay “in ay wax aan la aqbali karin tahay in la weeraro markab ganacsi”.
Safiirka Iiraan ee Britain, Mohsen Baharvand, ayaa looga yeeray xafiiska Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Ingiriiska, si loogu sheego in wadankiisa uu joojiyo ficillada khalkhalka galinaya howlaha maraakiibta caalamka.
Hase yeeshee Iiraan ayaa soo saartay bayaan ay caro ka muuqato oo ay ku beeninayso inay ku lug lahayd weerarkaas, waxayna dalbatay in loo keeno cadeymo muujinaya haddii ay ku lug lahayd falkaas.
Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Iiraan ayaa iyadana dhankeeda u yeertay safiirka Britain u fadhiya Tehran, waxayna u sheegtay in eedeymaha ay soo jeediyeen Britain, Israa’iil iyo Mareykanka ay yihiin kuwo “aan sal iyo raad toona lahayn”.