Golaha Midowga Murashaxiintu, wuxuu uga mahadcelinayaa dawlada Isu-taga Imaaraadka Carabta deeqda ay maanta soo gaarsiiyey dadka Soomaaliyeed ee ay abaaruhu wax-yeelleeyeen. Goluhu wuxuu bogaadinayaa dadaalka Raysalwasaare Rooble uu dib ugu soo celinayo xiriirkii istiraatiijiga ahaa ee sanadihii danbe la xumeeyey ee Soomaaliya kala dhexeeyey dawladaha Carbeed ee aan walaalaha nahay oo ay ugu horrayso dawladda Imaaraadka Carabta. Halkan ka akhriso Warka Midowga
Author: Jibril Qoobey.
Madaxweyne Deni 3-Sano iyo dhowr cisho,ayaa ubuux santay Jan.8.2022 oo ku beegan Maanta. Maxaa u qabsoomay xukuumadii Dani (3-Sano kadib.!? (1)November 7, 2019 Godumiyihii Baarlmanka Puntland Cabdixakiin (Dhoobe-Dareed),ayuu Qorri iyo Xabad dhiig shacab ku daatay lagu weeraray xaruntii Baaralmaanka Puntland, Gudoomiyihina xilka looga qaday!. (2) Dec 3. 2020 waxa sifo sharci daro ah looga qaaday xasaanadii 8-Xilidhibaan oo lagu soo eedayay maxaad ula xisaabtamaysaan Mulkiilaha dawlada Xasan Abgaal iyo kooxda dhiig miiratada ah ee Aaran-Jaan!. (3) Dec 27, 2020 waxaa gabi ahaanba dawladu joojisay Lacagtii shilinka Sh.Somali markii ay ganacstadu ku gacan sayreen cashuurta xad dhaafka ah ee Dowladu ku…
Rooble waxuu Maanta ka gudoomay Safiirka Imaaraadka Carabta Deeq Raashin ah oo loogu talagalay Dadka Abaaruhu saameeyeen. Deeqdan,waxaa la wareegay Wasaarada Gargaarka ee Dowlada Fadaraalka. Dad badan,ayaa qaba in Somaliya xaalad adag oo abaareed,ay ku jirto Kiish Bariis ah cidii ugu deeqdana in looga mahadceliyana waa loo baahan yahay. Sidoo kale go’aanka Ra’iisul Wasaaraha uu Dowladda Imaaraadka Carabta uu kaga raali galiyey dhacdadii loogala wareegay lacagtii bishii April ee 2018,waa mid loo baahnaa. Farmaajo 4-tii sano ee lasoo dhaafay,waxuu burburiyay haykalkii Diblomaasi ee Siyaasada Dibada Somaliya,waxuuna dhulka dhigay xiriirkii Caalamka ee Dalka. Halkan ka daawo muuqaalka
MADAXWEYNE KU-XIGEENKA PUNTLAND OO DAAH-FURAY SHIRKA NABADEYNTA BEELIHII KU DIRIRAY SAAX-MAYGAAG. Hadhwanaag: 07 January 2022: Madaxweyne Ku-xigeenka Dowladda Puntland Mudane Axmed Cilmi Cismaan Karaash, ayaa daah-furay shirka nabadaynta iyo dib u heshiisiinta beelaha walaalaha ah ee dirirtu ku dhexmartay deegaanka Saax-maygaag. Madaxweyne Ku-xigeenka oo hore u iclaamiyey qabashada shirkani ayaa maanta si rasmi ah uga furay degaanka Hadhwanaag, waxaa kasoo qayb-galay dhammaan Isimada qaybta ka ah nabadaynta, masuuliyiin ka tirsan Goleyaasha Dowladda, waxaana laga soo saaray go’aamo gundhig iyo tiir u ah nabadda iyo wada-noolaashaha beelaha walaalaha ah. Go’aamadaas oo ka kooban afar qodob ayaa kala ah. 1.Xabad joojin rasmiya…
Labo Gaari oo ah nooca loo yaqaan 3-f,ayaa Ciidamada Badda lagala soo baxsaday. Labada Gaari,waxaa lasoo baxsaday Askar ka tirsanayd Ciidamada Badda oo ka gadooday Mushahaar la’aan. Gawaarida iyo Ciidankii saarnaa,waxay isku soo dhiibeen Taliska Ciidamada PSF. Balse Boqorka,ayaa dadaal badan geliyay in dib loo celiyo Gawaaridaas,waana ku guulaystay. Ciidamada Bada,waxaa usocota Bishii 2-aad oo aysan Mushahaar qaadan.
Sharmarke berito,ayuu ka dhoofayaa Bosaso,waxuuna uduulaya Dubai,kadib Xamar oo howlo muhiim ah ay uga socdaan. Arrinta Bosaso wakhti badan ayay isaga ka qaadatay oo howl,ayaa si gaar ugu socota. Taladiisa ku aadan khilaafka Bosaso waa dhiibtay. Sida xoguhu sheegayaan Qodobada xalinta khilaafka PSF ,waa la qoray shaacintooda kaliya,ayaa harsan.
Dhismaha ku astaysan awooda iyo soo jireenka Qaranimada Maraykanka markii la weeraray,waxaa kasoo wareegtay Halsano. Waxay ahayd dhacdo xanuun badan,fool xun oo Taariikhda Maraykanka gashay. In ka badan 700 Boqol oo Qof,ayaa loo qabtay dhacdadaas,waxaana eeda ugu weyn la saaray Trump Madaxweynihii xiligaas. Haatan taas,waxaa noola mid ah hadaan nahay reer Puntland Dagaalkii Bosaso. Magaalo u ah xarun Ganacsi oo ay kusoo hirtaan Dad gaaraya 4-Milyan Qof,ayaa Dowladeedii Dab si walba looga baaqsan karay ay gelisay. Xaqiiqdii waa dhacdo xanuun badan,foolxun oo Taariikhda gashay. Balse muhiimadu waa in Cadaaladu shaqayso oo Sharcigu qabtaa masuuliyiintii gubay Bosaso. Madaxweyne Deni,Wasiir Xasan Shire,Wasiir…
Dowladda Shiinaha ayaa sheegtay Khamiista maanta ah inay soo magacaabi doonto Ergey Gaar ah oo u qaabilsan horumarinta nabadda Geeska Afrika ee uu ay xasraduhu ka taagan yihiin, waxaana ay doonaysaa in ay diiradda saarto si ay uga ganacsato kaabayaasha dhaqaalaha ee Geeska Africa. Wasiirka Arrimaha Dibadda Shiinaha Wang Yi ayaa hadalkan ka sheegay dalka Kenya, oo ku hawlan dadaallada diblamaasiyadeed ee lagu joojinayo dagaalka ka socday Itoobiya ilaa dabayaaqadii 2020-kii ee u dhexeeyay Jabhadda Xoreynta Shacabka Tigray (TPLF) iyo xukuumadda federaalka ee Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed. Waxa uu sidoo kale booqday dalka Eritrea oo xuduud la leh gobolka Tigreega…
Khilaafkii PSF xalintiisii gebo-gebo,ayuu marayaa. Beri ama Saadanbe,waxaa soo baxaya Qodobo 11 ah oo ay wada qaateen Siyaasiyiinta iyo Isimada. 6-dii Isin ee soo jireenka ahaa oo horay go’aan uga soo saaray khilaafka PSF oo ay kusoo biireen Labada Isin ee soo jireenka ah ee Mudug iyo Sanaag oo dhinac ah iyo Siyaasiyiin ay hormuud uyihiin Gaas,Cumar iyo Faroole,ayaa Qodobada soo bixi doona kasoo wada shaqeeyay. Dhanka Dowlada,waxaa la xaqiijinayaa in ay qayb ka ahayd wada xaajoodka oo ay ku faraxsan tahay sida ay wax usocdaan. Xalinta arintan,ayay reer Puntland si weyn uga warsugayaan oo udheg taagayaan. PSF waa Ciidanka…
Shirka Golaha Wadatashiga Qaran oo maanta ay u ahayd maalintii Afraad ayaa hadda jawi wanaagsan kusoo xirmay. Madaxda,ayaa maanta halkii shalay kasii waday shaqada. Waxayna isla wadaageen aragtiyaha iyo soojeedimaha dhexdooda ah. Golaha,ayaa beri oo Jimce ah nasan doona waxayna isu imaan doonaan Habeen danbe si ay u dhameystiraan arimaha harsan. Maanta waxay u ahayd Shirka mid adag oo la jeexjeexay arimihii ugu cuslaa. Qodobka ugu adkaa ee laysku mari waayay loona balamay in dib layskugu soi laabto oo dhawr jeer Shirku kharar ugalay in uu burburo,ayaa ah ku wareejinta Amniga guud ee Dalka Ra’isalwasaaraha. Ilaa iyo hada waxaa la…
Garoonka Aadan-cade hada waa meel badbaado ah oo ay ka dhoofi karaan kana soo degi karaan Siyaasiyiinta iyo haldoorka kale ee diidan siyaasada Farmaajo iyo kooxdiisa. Waxaa istaagay danihii gaarka ahaa ee Fahad ka fushan jiray garoonka iyo shaqsiyaadkii magacyadooda la dhigi jiray ee la bar tilmaameedsan jiray. Sidoo kale,waxaa laga hor tagay Ciidamadii Ereteya laga soo celinayay ee danaha gaarka ah loo adeegsan lahaa. Waxaa xirmay Terminalkii ugaarka ahaa ee Nisa isticmaali jirtay. Hadaba,iyadoo laga duulayo badqabka amniga Dalkoo idil oo ay ku jirto Doorashada,waxaa muhiim ah in laga qaado awooda hogaaminta Ciidanka Farmaajo. Dastuurka Dalku,waxuu qabaa in mudo…
Amniga guud ee Dalka in Rooble la hoos geeyo,waa go’aan masiiriya oo ay tahay in lagu garab siiyo. Puntland iyo Jubaland waa ku amaanan yihiin mawqifkooda cad ee ku aadan arinkaas. Qoor-qoor iyo Guudlaawe iyaguna waa soo dabceen oo ma foga. Laftagareen waxuu dalbaday in la siiyo balanqaad cad in haduu saxiixo Qodobkaas aan lagu soo duulayn oo loo adeegsanayn Ciidamada,waxaana kulan gaar ah kula jira Madaxweyne Deni. Beesha caalamka ee awal ilaalin jirtay maqaamka ah Farmaajo waa Madaxweyne inta laga helayo mid badala ee yaan aad loogu talax tegin hada waa ka fogaatay oo albaabaday ka xiratay,waxayna gadaal ka…
Hadaysan Shirka kasoo bixin Qodobadan,waxuu la mid yahay in uu fashilmay. Qodobada ay tahay in la isku raaco hadii Dalka laga rabo Doorasho in ay ka qabsoonto,waxaa ka mid ah… 1.Goob Doorashooyinka oo lasoo koobo. 2.Amniga Dalka oo si buuxda loogu wareejiyo Rooble. 3.Mudada Doorashada ay kusoo gabagaboobayso oo la cayimo. Hadii wax ka hooseeya ama mid ka mid ah Qodobadaas laga tago oo laysku raaci waayo,waxay udhigantaa in Shirku fashilmay. Shirkan haduu fashilmo waxay ubadan tahay in Doorashadu istaagto xaalada Dalkuna gacanta ka baxdo. Jibril Qoobey.
Madaxweynihii dalka Koongo Patrice Lumumba Oo Safar Dibada ah kasoo laabtay ayaa la qabtay oo la xiray,markii dambena la dilay Novemebr 17, 1962. Lamumba wuxuu ka soo horjeestay danihii Maraykanka iyo Ingiriisku ka lahayaen dalkiisa oo hodan ku ah macdanta Yuraaniyam-ta . Sanadkii 2010-kii ayay wax walba kala cadaadeen Kadib markii haweeney layiraahdo Daphne Park oo ka tirsanayd sirdoonka Ingiriiska ay si cad u qiratay inay iyadu hogaaminaysay dilkii Lamuumba iyadoo wakhtigaasi ku jirtay maalmihii nolosheeda ugu danbeeyay. Daphne Park markii la dilayey madaxweyne Lamumba waxay ahayd qunusulkii iyo xoghayihii koowaad ee Ingiriiska u joogay caasimadda dalka Koongo ,iyadoo ka…
“Madaxweynaha waan isku fahmi weyney nidaamkan in uu socdo, Madaxweyne waxaad ku suntan tahay madaxweynihii doorasho qof iyo cod ah ka dhabeeyey haku suntamin,isla Madaxweynihii burburiyay”Ayuu yiri TPEC. Halkan ka daawo muuqaalka
Guddigii baaritaanka dhacdadii 27 December ee isku daygii Afgambiga Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha ayaa maanta su’aalo weydiiyay Taliyaha Ilaalada Madaxtooyada Col. Xasan Dhicis iyo saraakiil kale oo ka tirsan Guutada 77aad ee Ilaalada Madaxtooyada. Guddiga,ayaa waday labadii maalmood ee la soo dhaafay su’aalo weydiin iyo xog uruurin ku aadan dhacdadii 27 December. Warar aan la xaqiijin oo lagu faafiyay baraha bulshada,ayaa sheegaya in qaar ka mid ah ilaalada madaxtooyada kana mid ahaa ciidamadii weeraray xafiiska ra’iisul wasaaraha ayy ka baxsadeen magaalada Muqdisho.
Saraakiisha dalka Itoobiya ayaa si aan sharciga waafaqsanayn u xiray kumannaan qof oo kasoo jeeda qowmiyadda Tigray ee dhawaan laga soo tarxiilay Sacuudiga, sida ay sheegeyso warbixin cusub oo ay soo saartay hay’adda xuquuqul insaanka ee Human Rights Watch. Warbixintii ugu dambeysay ee colaadda Itoobiya oo soo xiganeysa dad goobjoogayaal ah ayaa ku tilmaamay xarig wadareedyo loo geystay qowmiyada Tigrayga. Dowladda Itoobiya ayaa sheegtay in ay beegsaneyso dadka looga shakisan yahay in ay taageerayaan ciidamada Tigray-ga ee dagaalka kula jiray dowladda tan iyo bishii November 2020, balse dib ugu laabtay gobolkooda toddobaadyo ka hor. Sida ay qortay walaaladda wararka ee…
Xiris Cali ayaa waxaa la socday marka uu tegayey xarunta dambi baarista musharraxa madaxweynaha ee xisbiga Cabdiraxmaan Cirro iyo xildibaan Barkhad Baatuun. Wararka ayaa sheegaya in guddoomiyaha su’aallo laga weydiiyey shirkii jaraa’id ee uu dhowaan qabtay, kaas oo uu ku eedeyey madaxweyne Muuse Biixi Cabdi. Arrinta ugu weyn ee Xirsi Cali Xaaji loo haysto,ayaa ah hadalkii uu sheegay ee ahaa in Muuse Biixi uu haysto baasaboorka dalka Jabuuti. Halkan ka daawo muuqaalka
Mas’uuliyiinta Xisbiga Wadani oo ka hadlay dhacdadan,ayaa eedeyn culus u jeediyey Xukuumadda, waxayna sheegeen inay wado caburin ka dhan siyaasadda. Arrintan,ayaa dhalisay hadal heyn xoogan, waxaana sidoo kale magaalada Hargeysa isugu soo baxay qaar ka mid ah taageerayaasha xisbiga Wadani. Halkan ka daawo muuqaalka
Golaha Wadatashiga Qaran oo uu hoggaaminayo Ra’iisul Wasaaraha XFS Maxamed Xuseyn Rooble,ayaa kulan la yeeshay wakiillo ka socda Bulshada Rayidka ah iyo Haweenka Somaliyed oo ay ka wada hadleen dardargelinta howlaha doorashooyinka. Ra’isalwasaare Rooble,ayaa ka dhageystay talooyinkooda ku aaddan hufnaanta doorashada iyo xaqiijinta qoondada haweenka ee Golaha Shacabka. Golaha Wadatashiga Qaranka oo uu hogaaminayo Rooble,ayaa ku jira Shirar isdaba joog ah oo ku Aadan Geedi socodka Doorashada.
Kuwan waa Qodobadii ay maanta Midowga Musharrixiinta la wadaageen Golaha Wadatashiga Qaran si meesha looga saaro tabashooyinkooda ku aaddan hannaanka ay ku billawdeen doorashooyinka.
Somaliya waxaa soo maray nidaam Dowlad Dhexe oo awoodu hal Xaafiis ku kooban tahay. Muqdisho waa magaaladii loogu magacdaray (Magaaladii Dalka),waxayna ahayd meesha kaliya oo wax walba oo Dowlad looga baahdo laga heli karay. 30-sano oo Dowlad Dhexe ah,10-sano oo Dowlad la’aan ah kadib Somaliya waxay qaadatay nidaamka Federaal oo awooda baahinaya hoosna udaadajinaya. Nidaamkii Fadaraalka,waxaa soo food saaray caqabado la mid ah kuwii ka hor yimid nidaamkii awoodu taalay Halka Xaafiis oo waxaa jidgooyo kale ku noqday Caasimadihii Dowlad Goboleedyada. Bulshadda Puntland oo hormuud u ah hirgelinta nidaamka Fadaraalka,ayaa la gaaray markii ay dib-u-eegis ku sameyn lahayd nidaamkan. Si…
Madaxweyne Faroole si qiimo leh uga hadlay markale xaalka Bosaso iyo halka dadaaladu marayaan,hoos ka daawo muuqaalka. Halkan ka daawo muuqaalka
Golaha Wadatashiga Qaran oo uu hoggaaminayo Ra’iisul Wasaaraha XFS Maxamed Xuseyn Rooble,ayaa kulan la yeeshay wakiillo ka socda Midowga Musharraxiinta. Labada dhinac,ayaa ka wada hadlay dardargelinta howlaha doorashooyinka. Golaha Wadatashiga Qaran,ayaa dhanka Midowga Musharaxiinta ka dhageystay talooyinkooda ku aaddan hufnaanta doorashada. Kulankii kan ka horeeyay waxay Golaha Wadatashiga Qaran la qaateen Wakiilada Beesha caalamka oo sidoo kale ay kaga dhagaysteen talo bixintooda.
Guddiga KMG ah Ee Doorashooyinka Puntland ayaa maanta kulan la qaatay Ururada siyaasadda Puntland, Kulankan ayaa qayb ka ahaa kulamadii wada-tashiga ee u dhexeyn jiray Guddiga iyo Ururada Siyaadadda. Shirka ayaa looga wada hadlay in la dul istaago cashiradii laga bartay doorashadii hordhaca ahayd iyo sida loo dar dar galin lahaa dhamaystirka geedi socodka doorashooyinka Puntland. Ugu danbayn Guddiga iyo Ururada ayaa isla gartey in lasii wado maalmaha soo socda kulamada wada-tashiga ah ee u dhexeeyaa Guddiga, Ururada iyo Dawladda, si looga dhabeeyo xaqiijinta riyada bulshada reer Puntland ee ah hirgalinta nidaamka Axsaabta badan.
Xilli horeba,waxuu qorshuhu ahaa sidii ciidanka booliska loogu wareejin lahaa amniga garoonka. Mar walbana waxay ahayd Ciidanka Nisa in laga maarmo ayay ahayd,waxaana loo arkayay sababta ay weli u joogeen in ay ahayd go’aan ku xirnaa madaxda NISA oo diidayay inay gacantooda ka bixiyaan awood ay heysteen. Garoonkan waa meesha ugu xasaasisan ee dalku uu leeyahay,waxa uu xarun u yahay safaaradihii ajaanibta oo dhan, waxa uu xarun u yahay saldhigga AMISOM, waa meesha dalka laga soo galo oo diyaaradaha ugu waaweyn ee caalamiga ah ay imaadaan. Waa meel doorashooyinkii lagu qabanayo oo ilaa Madaxweyneyaasha lagu doorto,waa meel Dadka siyaasadda isdiiddan…
Madaxweynaha Iran, Ebrahim Raisi, oo ka hadlayey sannad-guuradii labaad ee ka soo wareegtay dilkii Maraykanku u geystay Jeneraal Qasem Soleimani, ayaa sheegay in madaxweynihii hore ee Maraykanka Donald Trump ay waajib ku tahay inuu wajaho maxkamad ku saabsan dilkaas. Iran iyo kooxaha xulafada la ah ee Ciraaq iyo waddamo kale ayaa sameeyay munaasabado lagu maamuusayo Soleimani oo ahaa taliyaha ciidamada Quds, garabka dibadda ee ilaalada Kacaanka ee ciidanka Iran. Waxaa lagu dilay weerar ay fulisay diyaarad aan duuliye lahayn January 3, 2020 oo ka dhacay waddanka Ciraaq, kaas oo uu amray madaxweyne Trump. “Haddii Trump iyo (Xoghayihii hore ee arrimaha…
Gaari iska-rogo ah,oo ku raran Hub iyo Rasaas ayay Ciidamada amaanka Bosaso gacanta ku dhigeen. Gaariga,waxaa saarnaa Ciid lagu qarinayay Hubka,waxaana la dhex dhigay oo laga soo qabtay Geeresh ku yaal Xaafada Minisaariyo. Hubka ay Ciidamada amaanku gacanta ku dhigeen,waxuu ka kooban yahay… 2-Baasuke2-Dhashiike1-Beekaa-em11-Ak4780-Kartoon oo Rasaas ah. Sida aan xogta ku helay Hubkan waa mid Ganacsi oo uu lahaa mid ka mid ah Raga lagu xanto ka Ganacsiga Hubka oo reer Bosaso ah. Waxay ubadan tahay in Hubkaas Dowladu la wareegto oo Xeer-ilaalintu soo saarto Amar xalaalayn ah.
Guddiga KMG ee doorashooyinka Puntland ayaa saaka xarunta dhexe kula qaatay kulan Wasiirka Arrimaha Gudaha, Federaalaynta iyo Diimoqraadiyada Puntland Maxamed Cabdirixmaan Dhabancad. Guddiga iyo Wasiirku waxa ay ka wada hadleen sidii loo dar dar galin lahaa geedi-socodka diimuqraadiyada, loona dhamaystiri lahaa shaqada ka dhiman dhamaystirka doorashooyinkii sadexda degmo Qardho, Eyl iyo Ufeyn ka dhacday 25/10/2021. Wasiirku waxa uu ballan qaaday in laga bilaabo asbuucaan la bilaabayo shaqada dardar galinta doorashooyinkii sadexda degmo. Guddiga ayaa dhawaan bilaabi doona kulamadii wada-tashiga ee daneeyayaasha geedi socodka hanaanka axsaabta badan ee Puntland.
Ciidamada Booliiska Gobolka Bari,ayaa sheegay in ay gacanta kusoo dhigeen Gaari lagu soo qariyay Hub iyo saanad sharci-darro ah. Gaarigan lagu qabtay Hubka,ayaa la sheegay in noociisu yahay Iska-rogo Ciid waday. Talisku waxa ay sheegeen in ay wadaan baaritaan ku aadan hubkan sida uu kusoo galay magaalada? halka loowaday? Iyo Cida mulkiyadeeda lahayd? Xogo amaan oo khatar tilmaamaya,ayaa kasoo baxayay Bosaso Maalmahan.
Koox hubeysan ayaa isku dayday inay disho Ra’iisul Wasaaraha dalka Haiti, Ariel Henry, xilli uu ka qayb galayay munaasabadda sanad guuradii kasoo wareegtay markii uu waddankaas qaatay xornimadiisa, sida ay booliska sheegeen. Falkan lagu beegsaday Mr Henry ayaa ka dhacay kaniisad ku taalla magaalada Waqooyiga-bari xigta ee Gonaïves. Muuqaal lagu shaaciyay internet-ka ayaa lagu arkayay ra’iisul wasaaraha iyo ilaaladiisa oo cagahooda uga baxsanaya goobta, iyagoo ku ordaya goobta ay gawaarida u yaalleen. Mr Henry iyo shakhsiyaadka kasoo baxsaday goobtaas ayaa soo orday iyadoo ay socotay rasaas aad u culus, sida muuqaalka lagu arkay. Xaaladda amni ee waddanka Haiti ayaa aad…
Ra’iisul Wasaaraha XFS Maxamed Xuseyn Rooble oo ay wehliyaan Madaxweynayaasha kale ee Golaha Wadatashiga Qaranka,ayaa kulan la yeeshay wakiillada Beesha Caalamka oo ay ka wada hadleen dardargalinta doorashooyinka dalka. Ra’ iisul Wasaare Maxamed Rooble ayaa sheegay in ay ka go’n tahay in sida ugu dhaqsiyaha badan loo soo gebogebeeyo doorashada, iyadoo turxaan bixinta iyo toosinta wixii ka soo laabtay lagala tashanayo dhammaan dhinacyada ay khuseyso sida Midowga Musharixiinta, Bulshada Rayidka ah, Haweenka iyo daneeeyeyaasha kale. Ra’iisul Wasaaraha ayaa Beesha Caalamka uga mahadceliyay taageeradooda dowlad-dhiska Soomaaliya.
Garacad oo loo diyaariyay in ay noqoto mid ka mid ah Caasimadaha Xeebaha Badweynta Hindiya 10-ka sano ee soo socota. Puntland waxaa ka hirgalay Mashruuc balaaran oo Maalgashi maxali ah. Talaabo bogaadin mudan Dekeda iyo Magaalada Garacad. Halkan ka daawo muuqaalka
Shirka Wadatashiga Qaran uma muuqdo mid guulaysan doona hadaan tanaasul meel dhexe ah imaan. Ajandaha horyaala,waa mid adag oo dhinacyadu ay ku kala fog yihiin. Arimaha miiska saaran,waxaa ka mid ah… 1.Goob Doorashooyinka oo lasoo koobo. 2.Ergada oo la yareeyo. 3.Amniga Dalka oo si buuxda loogu wareejiyo Rooble. 4.Cayimida mudada Doorashada ay kusoo gabagaboobayso. Dad badan,ayaa qabay in Farmaajo ku faraxsanaa sida Doorashadu usocotay,Rooblana isaga uu adeegayo. Waxaase wax walba isbadaleen markii la arkay Farmaajo oo inqilaab qaawan kusoo qaaday Rooble iyo awoodiisii. Haatan arimaha Shirka horyaala Farmaajo sinaba uma aqbali karo,waxuuna adeegsanayaa Qoor-qoor iyo Laftagareen oo isku arka in…
Ugu yaraan lix qof ayaa lagu dilay weerar la aaminsan yahay in kooxdaa Al-shabaab ay maanta ka geysatay gobolka xeebta ah ee Lamu ee dalka Kenya, sida uu sheegay sarkaal ka tirsan dowladda Kenya. Weerarkan ayaa sidoo kale lagu gubay guryo, sida ay qortay wakaaladda wararka ee AFP. “Waxaan xaqiijinayaa in weerar lagu tuhmayo Al-Shabaab lagu soo qaaday halka loo yaqaano Widhuu, waxaana ku dhintay lix qof. Mid waa la toogtay, sidoo kale waxaa la gubay kuwa kale” ayuu yiri Guddoomiyaha Lamu Irungu Macharia. “Ciidamadeenna amniga ayaa ku daba jira, waxaana ka codsaneynaa dadka deegaanka in ay gacan nagu siiyaan,…
Karaasha tagidiisa Saaxo-Maygaag ee Maanta wax macno ah masoo kordhinayso,sababtoo ah shalay ayay ahayd intaan xaaladu gacanta ka bixin in laga hor tago. Saakay Madaxda tagayaa waxoodu waa dhoolatus waliba soo daahay. Cajiib,waxaa ah Wasiirkii Arimaha Gudaha iyo kii Amniga in aan lahayn ilaa iyo hada. Cida doorka leh waa Dhaqanka labada Beelood ee arinkan ha hakameeyaan. Maanta,waxaa ku baxay Deegaankii colaadu ka dhacday shalay Waxgarad iyo Siyaasiyiin door ah oo ay ugu horeeyaan Masuuliyiinta Dowlada.
Guddiga KMG Doorashooyinka Puntland ee TPEC ayaa saaka shirkoodii asbuuclaha ahaa ugu hadlay dardargalinta shaqada Guddiga iyo sii socodsiinta geedi socodka hanaanka Axsaabta badan ee Puntland. Kulankan oo uu shir gudoominayay Gudoomiyaha KMG ah ee TPEC Cabdirisaaq Axmed Siciid ayaa sidoo kale looga hadlay qorshe howleedka Guddiga ee sanadkan cusub. Shalay,ayay uscasileen Gudoomiyihii iyo ku xigeenkii Gudiga Doorashada. Dad badan,ayaa u arka in Gudigu uusan sii shaqayn karin ama macno sii yeelan karin markii la qiimeeyo caqabadaha waa weyn ee hor istaagay.
Ra’iisul Wasaaraha XFS Maxamed Xuseyn Rooble,ayaa Guddoomiyay shirka Golaha Wadaatashiga Qaran oo ka furmay Muqdisho. ShirKaas,ayaa diiradda lagu saarayaa arimo ay ka mid yihiin…. 1.Amniga 2.Dardargelinta doorashooyinka 3.Daahfurnaanta iyo jaangoynta xilliga la soo gabagabeynayo doorashada Golaha Shacabka BFS. Shirka waxaa ka qaybgalaya Madaxweynayaasha Dowlad Goboleedyada iyo Gudoomiyaga Gobolka Banaadir. Waxaa la filayaa in uu soo gabagaboobo maalmaha soo socda.
Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dimuqraadiyeynta Dowladda Puntland iyadoo ka xun iscasilaadda Guddoomiyaha iyo Kuxigeenka Guddiga Doorashooyinka Kumeelgaarka ah ee Puntland (TPEC), waxay Ummadda Puntland, guud ahaan Soomaali iyo Daneeyaasha Barnaamijka Dimuqraadiyeynta Puntlandba u caddeynaysaa in Geeddi socodka Dimuqraadiyeynta Puntland uu yahay hadaf ku dhisan heshiis bulsho, Dowladda Puntlandna u idmantahay ka guul gaarista hirgelintiisa. Sidaa darteed, iscasilaadda Madaxda Guddiga Doorashooyinka ma ahan mid saameynaysa ka go’naashaha dadka iyo Dowladda Puntland in laga guul gaaro hirgelinta iyo dhammeystirka Doorashooyinka hal qof iyo hal cod. Wasaaradda Arrimaha Gudaha waxay Guddoomiye Guuleed Saalax, Kuxigeenkiisa Jaama iyo dhammaan Xubnaha Guddigaba uga mahad celinaysaa…
Colaada Saax-Maygaag,waxaa toos uga danbeeya Aaran-Shaydaan. Waa mida koobaade waxay Maanta hor istaageen oo Ciidan hor dhigeen Gurmad usocday Beelaha Maxamed Ugaar. Waa Mida Labaade wax gurmad ah oo iyagu ay direen majirto haday Ciidan noqon lahayd ama Saad. Aaran-Shaydaan,iyagaa Dowlada haysta mana kala dhexgelin Beelihii diriray umana cadaalad falin oo dhanka Maxamed Ugaar ayay Gacmaha ku dhegeen,iyagoo ku gabanaya colaadaan xakamaynaynaa balse hawl kale wata. Maxamed Ugaar,waxaa laysku yiraahdaa Jifooyinka Reer Faarax iyo Reer Yoonis ee Abokor Ciise Maxamuud,waxaana ka dhashay Abshir Cumar Huruuse oo khatar ku ah Aaran-Shaydaan kana mid ah Siyaasiyiinta miisaanka leh ee Ururka Mideeye. Maxamed…
Colaada sokeeye ee Saaxa Maygaag waa nasiibdaro xaqiiqdii laga xumaado. Beesha Majeerteen waa in ay qabataa Beelaha Maxamed Ugaar si deg-deg ah. Sidoo kale Beesha Dhulbahante waa in ay qabataa Beelaha Ugaasyada. Waa in aan lala kala safan oo lagu dhexgalaa wax walba oo la samayn karo. Waa colaad aan wax macno ah oo ku dhex jirtaa aysan jirin. Dagaalka Maanta,waxaa ku dhintay dhanka Maxamed Ugaarka 12 -Nin iyo dhaawac 14-Nin ah,waxaa kaloo aan lahayn Geeridooda ilaa 11-Nin. Dhanka Ugaasyada,waxaa ka dhintay 8-Nin,waxaana ka dhaawacmay 12-Nin. Tuuladii dagaalku kacayna,waxaa ku awood roonaaday Ugaasyada Galabta Warar aan la xaqiijin karin,ayaa sheegaya…
Waxaa hadda Decale Hotel ee Magaalada muqdisho shir uga socda Ra’iisul Wasaaraha Somaliya Maxamed Xuseyn Rooble iyo sedex Madaxweyne Dowlad Goboleed oo kala ah Galmudug,Koonfur Galbeed iyo Hirshabelle. Sedexdaan Maamul iyo Ra’iisul Wasaaraha wada hadalkooda kaddib waxaa kusoo biiraya Madaxweynaha Puntland iyo Madaxweynaha jubbaland oo hadda jooga Hotel aan sidaasi uga fogeyn meesha shirku kasocdo. Berrito,ayaa laga yaabaa inuu furmo shirka Golaha Wadatashiga Qaran madaxda Dowlad Goboleedyada ka hor furmida shirka banaanka ayey kusoo wada hadlaayaan.
Baaq ayay kasoo saareen Siyaasiyiinta ku sugan Bosaso ee kawada dhexdhexaadinta khilaafka PSF. Baaqa,ayaa soo saareen,waxuu ku wajahan yahay dagaalka Saaxo-Meygaag. Halkan ka akhriso baaqa.
Kadib iscasilaadii Gudoomiyihii Guddiga Doorashooyinka Puntland Guuleed Saalax Barre iyo ku xigeenkiisii Jaamac Xirsi Faarax ayaa waxaa shir isugu yimi xarunta dhexe ee TPEC xubnaha sare ee Guddiga waxayna soo saareen warsaxaafadeedkan hoose. Halkan ka akhriso:-
Dowladda Mareykanka ayaa Sabtidii shalay ahayd ka jartay dalalka Itoobiya, Mali iyo Guinea barnaamij ganacsi oo canshuur dhaaf ah oo loo sameeyo wax soosaarka waddamada Afrika ee ka hooseeya saxaraha. Tallaabadan ayaa daba socotay hanjabaaddii madaxweyne Joe Biden ee ahayd inuu sidaasi sameynayo eedeymaha ku saabsan xadgudubyada xuquuqul insaanka iyo afgambiyadii dhawaa awgood. Warbixin ay arrintaasi ka qortay wakaaladda wararka ee Reuters waxaa inoo koobeysa Caasho Ibrahim Aden.
Markale,waxay reer Puntland ubaahan yihiin in dib u eegis lagu sameeyo Xeerarka Dastuuriga ah. Caasimada Qodobkeeda waa mid mudan in dib loo eego,iyadoo la tixgelinayo dhawr arimood oo muhiim u ah sii jiritaankooda danbe….. 1.Wax wada lahaanshahooda. 2.Midnimadooda iyo isku xirnaantooda. 3.Maamul daadajintooda. 4.Horumar gaarsiinta dhamaan Deegaamadooda. 5.Kor usoo qaadida wacyiga Bulshadooda. Hadaba,iyadoo Qodobadaa laga duulayo,waxaan qabaa in dib u eegis lagu sameeyo Qodobka Dastuuriga ah ee Caasimada. Qodobkaas oo hada dhigaya in Caasimada Puntland ay tahay Garowe oo kaliya in lagu daro ilaa Sadex magaalo oo kale oo Caasimadaha Puntland la noqda. Caasimad walbana in la siiyo mudo xileed…
Isimada Puntland oo uu ugu horeeyo Boqor Burhaan Boqor Muuse oo baaq Nabadeed ka diray colaada duleedka Garowe ka jirta. Halkan ka daawo muuqaalka
TPEC gudoomiye ku xigeenkii ayaa isna hadda is casiley, xubnaha qaarkood,ayaa iyagana la filayaa in ay iscasilaan.
Waa u cadayd in nidaamka Dinuqraadiyaynta Puntland uusan sii soconayn cidii xog ogaal u ahayd sida wax usocdeen. Markii horeba Deni kaliyaa daacad ka ahaa hirgelinta nidaamkan Dimuqraadiyaynta. Guuleed oo ahaa Gudoomiyihii shaqada hogaaminayay si cad buu usheegi jiray waxa uu ka shaqaynayo in aysan sax ahayn oo taraga Beeshiisa uu hor istaag ku noqonayo mar ay noqotona uu iskaga hari doono. Guuleed laba ujeedo,ayuu kalahaa noqoshada Gudoomiyaha Gudiga Doorashada,kuwaas oo kala ah… B.In uu sumcad ku samaysto oo isku gado. 2.In uu dhaqaale ka sameeyo. Guuleed,waxaa la xaqiijinayaa ugu yaraan in uu kala haray Doorashadii 3-da Degmo 300$-kun.. Waxaa…
Saaka waxaan ugudbiyay Xubnaha Guddiga KMG Doorashooyinka Puntland warqad aan ku bannaynayo jagada Guddoomiyanimo ee Guddiga, sidoo kale isla saaka waxaan Guddoomiyaha Baarlamaanka la wadaagay warqad aan isaga casilayo xubinimaddii Guddiga ee aan kusoo shaqaynayay muddo 2 sano iyo bar ah. Waxaan qorshaynayay inaan qayb kasii ahaado shaqada adag ee Xubnaha Sare iyo Shaqaalaha Guddigu u hayaan bulshada reer Puntland, laakiin duruurfo iga hor yimid dartood waxaan goostay inaan banneeyo booska. Aniga oo ku kalsoon aqoonta, khibradda, kartida iyo iskuduubnaanta Xubnaha Sare iyo Shaqaalaha Guddiga KMG Doorashooyinka Puntland, waxaan ALLE idankiis hubaa in shaqada qaybta harsan ay si habsami leh…
Iskudaygii ugu fiicnaa abid ee ay Puntland samayso ayuu ahaa Barnaamijkan oo si qurux leh dhowaan looga qabtay saddex degmo oo hordhac. Wuxuu ahaa isku day ay Puntland ku heshay magac iyo miisaan weyn, gudiguna ku kasbaday kalsooni, madax bannaani iyo xirfad lagu wada qancay. Hannaankan oo 23 sano ay sugaysay Puntland ayaa hadda noqday mashruuc aan mudada dhow kalsooni dame cidi ku qabi doonin inuu markale dhaqaaqo. Guddoomiye Guuleed Saalax wuxuu sheegay inay ka horyimaadeen duruufo adag oo aan u suurtogelinayn inuu shaqada sii wado. Taas waxa keli ah oo loo fahmay Dawladda oo Barnaamijkan aysan ka go’nayn. Joogsashada…
BAYAANKA QURBA-JOOGTA DAL-UDUG BAAQII I-aad Annaga oo ku hadlayna magaca wax-garadka Dal-udug ee qurbaha ku dhaqan, waxaan ka xunnahay dagaalkii labada cisho socdey ee ka dhacay magaalada Boosaaso. Dagaalkaasi oo bilowdey 21-12-2021 wuxuu geystey khasaaro xooggan oo isugu jira mood iyo nool. Intii ku dhimatayna Allaha u naxariisto, intii ku dhaawacantayna Allaha u booga-dhayo. Dagaalku wuxuu ahaa mid laga baaqsan karey marka la’eego goorta uu dhacay, goobta uu ka dhacay, sababta loo aaneeyey in uu ku dhacay iyo ciidamada leyska hor-keeney. Waxaanu ka digeynaa tala-xumida ceynkaas ah in ay markale soo noqoto. Sida la ogsoon yahay, dagaalka waxaa isaga hor…
Waftigii ka koobnaa Madaxweynayaashii Hore ee Puntland, Gudoomiyaha barlamanka Puntland, RW hore cumar Candirashid ayaa booqasho salaan ah ugu tagey Islaan Bashiir Islaan Cabdulle iyo Suldaan Siciid Suldaan Cabdisalaam iyo wafti ay hogaaminayeen oo Bosaso u jooga xalinta khilaafaadkii ka dhashey xiisadii PSF.
Inta la xaqiijiyay lix ruux oo ka tirsan dhinacyadii dagaallamay ayaa ku dhintay in ka badan 15 kalena waa ku dhaawacmeen dagaal beeleed ka socda tuulada Saax-maygaag. Dagaalka labada dhinac ayaa ku salaysan muran ka taagan degaamaynta Saax-maygaag iyo Senga-jebiye oo u dhexeeya degmada Boocame ee Gobolka Sool iyo tuulada Birta dheer oo ka tirsan Gobolka Nugaal. Dagaalka oo bilowday subaxnimadii hore ee saaka ayaa weli halkaas ka socda waxaana wararka qaar sheegayaan in khasaaruhu intaas ka badanyahay. Sidoo kale lama soo werin cid waan-waan ka dhex wadda labada dhinac oo marar kala duwan ku dagaallamay degaankaas Saax-maygaag.
Dhamaan Ciidamada PSF galabta waxay wada qaateen Mushaarkooda oo buuxa. Askari walba oo PSF ah,waxaa udhacday 350-dolar oo Mushahaar ah iyo 6-dolar oo habeen dhax ah. Halka Ciidamada Badda oo Mushahaarkii laga hakiyay ay Wasaarada Maaliyadu baadigoobayso Lacag Dayn ah oo ay wax kusii furdaamiso. Hogaaminta Deni ee ku tiirsan talada Aaran-Shaydaan halkaas ayay Puntland ku furtay.
Ugu yaraan hal qof ayaa ku dhintay laba kalena waa ku dhaawacmeen kadib markii qarax loo adeegsaday gaari noociisu ahaa kuwa raaxda uu ka dhacay meel u dhow Isgoyska Baar-Ubax ee magaalada Muqdiho, sida ay qortay wakaaladda wararka ee SONNA. Najiib Cabdi Abiib Najiib Carab, taliyaha Ciidanka Booliska saldhigga Dagmada Howlwadaag oo la hadlay Wakaaladda Wararka Soomaaliyeed ee SONNA ayaa xaqiijiyay in qofka dhintay uu ahaa wadihii gaarigaas oo la aaminsanyahay inuu is qarxiyay. Waxa uu sheegay in gaarigan uu xoog ku soo jiiray bar koontorool oo ay ciidanka amnigu ku leeyihiin agagaarka Carwa’idka, kadibna uu is qarxiyay. Ma jirto…
Iyadoo Maanta usoo saaray Wasiirka Amniga Amar Ciidamada Sirdoonka Nisa Gudaha Garoonka Aadan-cade,ayuu caawa soo raaciyay kuwa ay yihiin in ay ka baxaan Garoonka. “Isbedelka laxiriira Ciidamada NISA ee ka howlgala Garoonka Aadan Cadde wuxuu quseeyaa oo kaliya Ciidamada Dharcadda ah ee ka hawlgala Gudaha Garoonka Diyaaradaha (Terminal ka)’Ayuu yiri Wasiir Cabdulaahi. Isagoo hadalkiisa sii wata,ayuu yiri”Ma quseeyo Ciidamada gacanta ku haya Baraha Koontoroolada ee laga galo Garoonka Aadan Cadde”. Bulshada caadiga iyo Siyaasiyiinta,ayaa soo dhaweeyay go’aanka Wasiirka Amniga uu kaga saaray Nisa Gudaha Garoonka. Caqabad ayay ku ahaayeen Siyaasiyiinta mucaaradka ku ah Dowlada xiligeedu dhamaaday ee Farmaajo.
Ciyaal reer Xamarka marka ay maagayaan qof reer Gobol ah waxay dhahaan:Wallaahi waa kaa dhex baxaa, teetaha ayaan kuu dhigaa, ilkaha ayaa ku soconee kolka ay arkaan inay xaalladdu xuntahay oo dagaalku dhab noqdo waxay dhahaan:Xariif raalli noqo nooh, caadi iska dhig, waan ku kululaysanaayay Lee. Balse nasiib darro xaalladdu waxay xuntahay marka qofka aad kululaynayso aanu kulaba wadayn.Waxay sii darantahay kolka uu ka soo jeedo Mudug. Kicin – tanaasul iyo ila heshiisiiya waa falaadWaxaan diyaar u nahay in dalka dib loogu celiyo sharciga iyo kala dabaynta iyadoo ay doorkooda qaadanayaan haayadaha maadhaydka haysta. Wasiir Dubbe.
Iyada oo la fulinayo Go’aankii Golaha Wasiirrada, Ra’iisulwasaaraha Xukuumadda Federaalka ah ee Soomaaliya Maxamed Xuseyn Rooble ayaa magacaabay Guddi ka kooban Shan Wasiir kuwaas oo baaris rasmi ah ku samayn doona dhacdadii 27-December la isku dayay in la afgambiyo Xafiisyada Ra’iisulwasaaraha iyo Xukuumadda Wasiiradaan ayaa kala ah. 1- Cabdulqaadir Maxamed Nuur Wasiirka gaashaandhigga—Guddoomiye. 2- Cabdullaahi Maxed Nuur Wasiirka Amniga Gudaha. 3- Cabdullaahi Abuukar Xaaji – Wasiirka Waxbarashada. 4- Gen Bashiir Maxamed Jaamac, Wasiirudowlaha Hawlaha Guud. 5- Cabdixakiim Xasan Ashkir, Wasiirudowlaha Xafiiska Ra’iisulwasaaraha. Ra’iisul Wasaaraha ayaa faray Xubnaha Guddigaan in ay baaristooda ku soo gabagabeeyaan muddo todobaad ah.
Dowlada Imaaraadka Carabta,ayaa hakisay dhaqaalihii ay siin jirtay Ciidamada Badda Puntland. Hakintan,ayay Imaaraadku ku sababeeyeen diidmo ay diidanaayeen dagaalkii Bosaso. Imaaraadku waxuu codsaday wada xajood danbe oo ay ka wada yeeshaan Puntland arimaha Ciidamada Badda. Laba qaybood oo ka mid ah Sadexda qaybood ee Ciidanka Badda,ayaa dagaalkii ceebaysnaa ee Dowladu ku fashilantay galay. Dagaalkaas,waxaa Ciidanka Badda uga dhintay 28-Askari,waxaana ku dhaawacmay 40-kale,3-Gaarina waa looga gubay. Ilaa iyo hada wax fasiraad ah looma hayo sababta Ciidamada Difaaca Puntland layskugu jabiyay.